In reactie op boeken van Dr. A van de Beek en Gijsbert van den brink.
Deze post is een reactie op de vraag: hoe komt het toch dat vele kerken zo gemakkelijk meeliften met de acceptatie van de wetenschap die het ontstaan van de huidige wereld meent te kunnen begrijpen.
Orthodox betekent recht in de lofprijzing (doxologie)
Deze mensen laven zich aan eeuwenoude overleveringen in dogmatisch opzicht en gestandaardiseerde gebruiken in eredienst en leefwijze. Denk bij orthodox vooral aan de rijke veelvormigheid van kerken in Rusland, Griekenland, Turkije, Roemenië, Bulgarije, Armenië, Ethiopië enz.
De Rooms-Katholieke kerk is nog altijd een orthodoxe kerkgemeenschap. Wel hebben daar binnen sinds de vorige eeuw vele hervormingen plaats gevonden.
Al de zelfstandige landelijke kerken in de Oosters-Orthodoxe wereld worden geleid door een schare priesters onder leiding van een metropoliet of aartsbisschop.
In Nederland en in andere westerse landen zijn deze kerken volop aanwezig maar dan in een mildere vorm. Denk aan de Protestantse kerk in ons land, de Anglicaanse kerk in Engeland en de Evangelische volkskerk in Duitsland. Overigens ook de Lutherse kerken in de Scandinavische landen.
Waardoor zijn vele orthodoxe theologen zo hoog gestegen?
Bij mij spelen een aantal overwegingen een rol:
- zij kennen Gods Woordopenbaring goed en bestuderen deze
in de zgn. 'grondtalen'
- zij weten Wie God is en kennen Zijn plannen met de wereld en de mensheid
- zij kennen de geschiedenis van de kerken en de dogmatische
formuleringen van de heilsboodschap
- zij kennen de menselijke natuur, de aberraties daarin en de
vele vormen van zelfbedrog
- zij kennen de schepping en in hoofdlijnen de bouw van bacteriën,
schimmels, planten, dieren en mensen
- zij kennen de natuurwetenschappen min of meer
- zij kennen de ontstaanstheorieën over het heelal, de aarde en
de evolutie van de levende wezens
- zij kunnen beoordelen of deze ontstaanstheorieën wel of niet op
waarheid berusten
- zij weten nu dat God alles schiep door evolutie
- zij kunnen beoordelen welke maatregelen de verdere
ontwikkeling van aarde en mensheid kunnen bevorderen
- zij weten hoe zij God kunnen helpen bij de verdere uitvoering
van Zijn plannen
- zij weten hoe de Here Jezus alle mensen wil helpen en bevrijden om
een prachtig rijk op aarde te stichten
- zij leren alle mensen hoe ze elkaar kunnen liefhebben.
Kortom: zij zijn de "wijzen" op deze aardbol die de voortgaande schepping met Gods hulp tot een goed einde kunnen brengen.
De orthodoxie heeft behoefte aan ondersteuning door de staat, de cultuur, de maatschappij en de wetenschap. In sommige tijden, op haar hoogtepunten, aan alle vier tegelijkertijd.
Eeuwenlang heeft de orthodoxe Roomse kerk steun gezocht bij de Romeinse machtsstructuren en nam zelfs de centrale machtspositie over nadat het keizerrijk ten onder was gegaan. De opvolgers van dat rijk, de 'allerchristelijkste keizers' en vorsten in West-Europa probeerden, in samenhang met de pauselijke macht, hun positie te "vereeuwigen". Soms ging het om de positie van de allerhoogste macht (de investituurstrijd). In ons land was de bisschop van Utrecht één van de machthebbers tussen de graven en hertogen.
De Reformatie verbrak de pauselijke en priesterlijke macht en het gezag daarvan.
Slechts enkele eeuwen later herstelde de Hervormde kerk (het Hervormde genootschap) de band tussen staat en kerk en leende de eerste Oranjevorst zich voor handhaving van de kerkelijke orde met gepaste middelen van geweld (inkwartiering, boetes en gevangenisstraffen).
De Oosters-Orthodoxe kerken gingen steeds het verbond aan met de Czaren en andere landelijke machthebbers. Ook met de communistische.
De huidige situatie in de West-Europese landen schijnt een totaal andere. Toch blijkt er een toenemende neiging bij de kerken om zich te oriënteren naar ontwikkelingen in staat, maatschappij en wetenschap.
De "wetenschap" wordt steeds meer norm voor de "waarheid". De wetenschap bewijst hoe alles ontstaan is (door evolutie). En daarmee het niet hebben bestaan van de eerste twee mensen in de hof van Eden. Daarbij past het allegorisch of mythologisch lezen van de geschiedenissen van zondeval, leeftijden van de eerste generaties mensen, spraakverwarring en zondvloed. De geschiedenissen van de aartsvaders en de uittocht van het volk Israël kun je opvatten als oervolksverhalen gepaard gaande met de nodige fantasie om indruk te maken.
De verhouding tussen man en vrouw in bijbelse tijden dien je als puur patriarchaal te interpreteren. Ook die in het NT. De emancipatie van de vrouw moet doorwerken in de kerk.
De verhouding tussen man en vrouw binnen het huwelijk moet worden herzien. Alle mensen zijn nu eenmaal gelijk. Alle gehuwden bepalen zelf in zelfstandigheid en onafhankelijkheid de geboorte van kinderen. Echtscheiding van christelijke huwelijken behoort tot de onafwendbare mogelijkheden.
Samenwonende ongehuwden moeten positief als gemeenteleden worden tegemoet getreden. Omdat geslachtsgemeenschap niet tot het huwelijksleven mag (kan) worden beperkt kan er serieus worden nagedacht over de homoseksuele leefwijze en eventueel het homohuwelijk worden geaccepteerd.
De drie kleine Gereformeerde kerken zijn op al deze terreinen druk met heroriëntatie in de theologie.
De belangrijkste drijfveer voor de veranderingen in theologisch denken komen vooral voort uit acceptatie van de alles doordringende evolutiegedachten.
Ik raak er steeds meer van overtuigd dat een gebrekkig geloof in de alles en allen omvattend macht en gezag van de Here Jezus de oorzaak is van deze ontwikkelingen.
Door een gebrek aan vast geloven en zeker weten dat Hij alle macht van de Vader ontvangen heeft over alle kerken en over de hele wereld ("Mij is gegeven alle macht over hemel en aarde" sprak de Here Jezus) zoeken kerken steun bij wereldse instanties en natuurlijke ontwikkelingen. Daardoor wordt de bijbeluitleg ondergeschikt aan de "wetenschap" en aan maatschappelijke en culturele veranderingen.
Dit wordt de drijfveer tot het zoeken naar eenheid van alle kerken in de hele wereld.
"Samen staan we sterk" wordt de slogan tegen de toenemende ontkerkelijking.
Het organiseren van de Nationale synode in Dordrecht probeert die kerkelijke eenheid te bevorderen door een overkoepelend orgaan te vormen waaronder alle kerken een min of meer zelfstandige plaats kunnen vinden. Gereformeerd en vrijzinnig (liberaal) samen. GKv, NGK en CGK samen met RK, Doopsgezinden, Pinkstergemeenten en Remonstranten?
De Evangelische opwekkingsbewegingen doen daar voluit aan mee en beschouwen zich vaak als concentratiekernen van die beweging. "Niet de leer maar de lofprijzing".
De 'evangelische mens' in Nederland zoekt vaak intensief naar aardse bevestiging van zijn/haar geloof in (genezings-)wonderen en voortbestaan van de Joodse staat 'Israël"; de voorbereiding van Gods Koninkrijk op aarde.
Binnen de beweging van het Creationisme is de geneigdheid sterk om houvast te zoeken in de (natuur)wetenschap. Ondanks goede bedoelingen probeert men de aardlagenperioden te baseren op bijbelse gegevens: schepping in 6 dagen van 24 uur, zondeval en, vooral, de zondvloed. In het verleden speelden andere gebeurtenissen eveneens een grote rol: stilstand van zon en maan tijdens Jozua en de terugwijkende schaduw tijdens koning Hizkia. De kern is het zoeken van bewijzen tegen de evolutieleer. Het merkwaardigste boek dat binnen deze richting nog steeds een rol speelt is
De Degeneratie, het einde van de evolutietheorie (een wetenschappelijk alternatief).
Schrijver: Peter M. Scheele.
In de behandeling van de elementaire biologische processen (celstructuren, DNA, RNA, etc.) een geweldig goed boek. Overtuigend! Getuigend van grote kennis.
Echter, het verdedigde alternatief een grote misvatting. Vanuit een idealistische lezing van Gen.1 en 2 (geen 'dood' in het paradijs) wordt door Peter Scheele beweerd dat de roofdieren (insecten, vissen, amfibieën, reptielen, vogels, zoogdieren enz.) door een proces van degeneratie moeten zijn ontstaan uit planteneters. Een onmogelijk te verdedigen gedachte! In dat geval zou er sprake moeten zijn geweest van een tweede schepping! Eén enkele vegetarische krokodil moet dienen als bewijs.
Tijdens een studiedag van Creationisten beweerde een gezaghebbende bioloog dat een leeuw zou kunnen ontstaan uit een grasetend (runderachtig?) dier via enkele mutaties.
Ik hoop hier later uitvoeriger op terug te komen.
Belangrijk is het hierbij te bedenken dat of de TRADITIE of het horen van Gods stem (het praten met God) een grote rol speelt. Met Traditie bedoel ik niet de verzameling gebruiken en gewoontes die in elke menselijke samenleving altijd een rol spelen maar de 'overleveringen' die ons dichter bij 'de waarheid' brengen. Dit gebeurt d.m.v. de bisschoppelijke hiërarchie in de RK-kerk of door vernieuwende stemmen door de heilige Geest. Beide stellen zich daarmee op vergelijkbare hoogte met Gods Woordopenbaring. Het steeds weer herhaalde: 'toets de stem van God aan de bijbel' kan niet baten tegen allerhande dwaalleer en geestelijke machtsmisbruik omdat die stem nu altijd het eeuwig geldende bijbelwoord zal overheersen. En meestal een bijbelwoord niet zal raken.
Intussen wordt niet alleen het goddelijk gezag van de Here Jezus ingeperkt maar ook Zijn betrouwbaarheid.
In Markus 10:6 zegt Hij: Maar al bij het begin van de schepping heeft God de mens mannelijk en vrouwelijk gemaakt. Daarom zal een man ............. En dan haalt Hij Gen. 2 aan.
In Matt. 19:8 zegt Jezus: Omdat u harteloos en koppig bent, daarom heeft Mozes u toegestaan uw vrouw te verstoten. Maar dat is niet vanaf het begin zo geweest. Geen sprake daarom van een aapachtig huwelijksbeleven. Menselijke huwelijkstrouw moet Gods trouw weerspiegelen.
In Joh. 8:44 waarschuwt de Heer indringend voor het werk van de satan die vanaf het begin een moordenaar geweest is. Omdat hij de vader van de leugen is; een aartsleugenaar.
Exegeten weten hier wel een draai aan te geven: Jezus sprak in het kader van de cultuur toen; sloot aan bij het geloof van de Joden toen.
Als de betrouwbaarheid van de Bouwheer van het heelal en de Schepper van de nieuwe, toekomstige wereld zo betwijfeld wordt is steun van buiten het geloof noodzakelijk.
Dan kunnen we niet leven vanuit volledige overgave aan Hem.
Vanmorgen kwam ik in het ND (15 juli 2020) een toegespitste vorm van dit vernieuwde orthodoxe denken tegen. Gerard de Korte (RK bisschop van 's-Hertogenbosch) uit daarin (terecht!) zijn dankbare blijdschap over de beëindiging van onderlinge broedermoord onder Christenen. Met verwijzing naar de Middeleeuwen en de Reformatietijd. Hij spreekt daarin (eveneens terecht!) de hoop uit dat er een vergelijkbare ontwikkeling zal plaats vinden binnen de Islam.
Hij noemt die 'bekering' een mooie vrucht van de oecumenische beweging (terecht?).
Zijn onderbouwing van dit gelukkige proces is echter onjuist. "Ieder mens is een uniek schepsel van God en tegen die achtergrond een broeder en een zuster".
Deze regel accordeert met de principiële verwerping door de kerk van Rome van de uitverkiezing.
Het komt overeen met de huidige opvattingen in vele kerkgemeenschappen en christelijke stromingen dat God alle mensen lief heeft. Of anders gezegd: Alle mensen zijn Gods kinderen.
Deze gedachten monden vaak uit in de overtuiging dat alle mensen worden gered (uitgezonderd wellicht de absoluut kwaadwillenden die niet willen inzien wat ze aanrichten aan gruwel en kwaad).
Reacties
Een reactie posten